کتاب فلسفیدن پنجم دبستان
فلسفیدن، آنچنان که در این کتاب میبینید، نه چند روزه و چند ساله حاصل شده است و نه حاصل کپیبرداری از نمونههای مشابه خارجی است. علم و هنر و فلسفه البته مرز ندارد و حیطههایی جهانیاند. امّا این به معنای دنبالهروی و کپیبرداری از هر مد رایجی نیست. متاسفانه در سالهای اخیر،
فلسفه برای کودکان یا به قول کاسبان این حرفه، «پیفورسی» ابزاری ، برای رونق به کسبوکارهای آموزشی بوده است، نه واقعاً کندوکاو فلسفی که روی و توجه به کودکان داشته باشد.
وقتی کودکان را به تعمّق و تحلیل تشویق میکنیم، آیا خود میتوانیم دنبالهرو و اقتباسگر بمانیم؟
برای درگیر کردن دانشآموزان با یک مسئله که بین آنها مشترک باشد و بتواند تشویقشان کند که حرف بزنند و استدلال کنند، ما بهجای استفاده از داستان منبعی مؤثّرتر داریم: کتابهای درسی.
داستان بسیار خوب است و بخشهای مهمی از پازل آموزشی دبستانک، شامل داستان و داستانپردازی است (برای ارتقای سواد خواندن، برای کسب توانایی تصویر خوانی و …) اما برای فلسفه، داستان ابزار کمتاثیریست و تجربه نشان داده است که چالش با مباحث درسی بسیار کارآمدتر است.
کافی است معلّم فلسفهی ما کمی زحمت بکشد و کتابهای درسی پایههای مختلف را ورق بزند و بخواند تا بتواند در هر جلسه به موضوعی بپردازد که دانشآموزان در آن هفته خواندهاند. چون:
۱) موضوعها کاملاً تازهاند. ۲) موضوعها را یاد گرفتهاند
۳) موضوعها بین آنها مشترک است. ۴) آن موضوع، از مهمترین قسمتهای زندگی دانشآموز است.
«فلسفیدن» ابزار مناسب دانشآموزان و معلّمانی است که می خواهند با کمک یکدیگر به مباحث درسی با فکری تازه نگاه کنند: عادت کنیم از یادگیری لذّت ببریم. از فکر کردن لذّت ببریم.
همینکه دانشآموز دبستانی یاد بگیرد که میتوان به هر چیز «طور دیگر» نگریست، کافی است. این گام بلند میتواند شروع همان تکاپوی پایانناپذیر عقلانی باشد که بشر را پیش میبرد. تکاپویی که میتواند از اوّل دبستان (یا حتّی پیش از آن) شروع شود.